Mnogi
od nas čeznu za nekim dalekim, neistraženim predelima, egzotičnim
destinacijama, neistraženim kutkovima planete zemlje. Često tako žudeći, ne
istražimo ona mesta koja su nam na domak ruke i koja nose svoje tajne, uspomene
i lepotu.
Prošlog
vikenda sam bila na izletu Fruškogorski manastiri u organizaciji novosadske agencije "Putokaz021" i podsetila se koliko lepote se krije nadomak moje kuće.
Možda naslov "Vojvođanska Sveta gora" zvuči pretenciozno, ali nakon sledećih
redova prosudite i sami da li je tako. :)
Na Fruškoj gori je izgrađeno 35
pravoslavnih manastira, od kojih je sačuvano 17, dok su dva manastira nastala u
skorije vreme. Po istorijskim podacima većina manastira je nastala u periodu od 15. do 18. veka. Svi
manastiri su smešteni na području od 50 km dužine i 10 km širine. U blizini manastira
obično se nalaze izvor i manastirsko naselje – prnjavor.
Čisto poređenja radi, na Svetoj
gori je smešteno 20 manastira, tako da je Fruška gora u nekom trenutku imala
veći broj manastira od Svete gore.
 |
| Novo Hopovo |
Naša prva destinacija je bio
manastir Novo Hopovo, manastir pripada Eparhiji sremskoj Srpske pravoslavne
crkve. Nalazi se u blizini sela Irig, na samom obodu šume. Manastir je drevna svetinja koju je osnovao Maksim (Đorđe) Branković i
crkva je posvećena Svetom Nikoli. Bio je sedište pismenosti u 16. veku. Tada su
Srbi iz Beograda dolazili u ovaj manastir na opismenjavanje. Veliki Dositej
Obradović je boravio u ovom manastiru 3 godine, ovde je razvio svoj oštri um i
glad za znanjem.
U toku Drugog svetskog rata manastir je pretrpeo velika
oštećenja, srušen je zvonik, a manastirska biblioteka i arhiv su uništeni u
požarima. Današnji manastirski kompleks čine crkva, koja je sa svih strana
okružena konacima, ekonomske zgrade i ogradni zid, i o njemu brine bratstvo
manastira.
Putem do Starog Hopova, na samo dva kilometra udaljenosti
od njega, nalazi se malo manastirsko jezero.
 |
| Grgeteg |
Nakon obilaska manastira Hopovo uživali
smo u laganoj vožnji do manastira Grgeteg. I ovaj ženski manastir pripada Eparhiji sremskoj Srpske pravoslavne crkve.
Manastir Grgeteg se nalazi ugnežden između brda Fruške gore i malog seoceta
Neradin. Po legendi je zadužbina velikog ratnika Zmaj Ognjenog Vuka. Kao i prethodni i ovaj
manastir je posvećen Svetom Nikoli.
Prvi pouzdani podaci potiču iz turskih
zapisa iz 1546. Krajem 17. veka manastir je napušten a 1708. obnavlja ga
mitropolit Isaija Đaković. Stara kamena crkva zamenjena je oko 1770. novom
baroknom građevinom. Tada je napravljen i zvonik. Ova crkva obnovljena je 1901.
po projektu Hermana Bolea.
Današnji jedinstveni ikonostas rađen u
mermeru i kovanom gvožđu je oslikao čuveni akademski slikar Uroš Predić 1902.
Ikonostas koji je stajao u crkvi od 1774. godine do njene obnove 1901. je
slikao Jakov Orfelin. U ovom manastiru je iguman bio Ilarion Ruvarac, jedan od
očeva srpske istorijske misli.
Manastirski konaci su sagrađeni u drugoj polovini 18.
veka i obnovljeni zajedno sa crkvom 1901. U Drugom svetskom ratu manastir je
teško stradao, srušen je zvonik i veliki deo konaka. Danas manastirski kompleks
čine crkva, konaci sa sve četiri strane i ekonomske zgrade. U hramu se nalazi
ikona Trojeručica te manastir pohode mnogobrojni hodočasnici.
 |
| Krušedol |
Nakon obilaska manastira, odvezli smo se do manastira
Krušedol, najvažnijeg i najznačajnijeg manastira na Fruškoj gori. Manastir se
nalazi u ataru sela Krušedol, između sela Irig i Maradik. Zadužbina je
despotske porodice Branković. Predviđen je da bude mauzolej ove čuvene
porodice. Ispostavilo se da je postao mnogo više. Postao je večno počivalište mnogih
srpskih velikana. Ovde počivaju ostaci: patrijarha Arsenija III Crnojevića
(Čarnojevića), Arsenija IV Jovanović Šakabenta, mitropolita Isaije Đaković,
kralja Milana Obrenovića, kneginje Ljubice, vojvode Stevana Šupljikca, grofa
Đorđa Brankovića.
Manastirska crkva je posvećena prazniku Blagoveštenja.
Manastir je osnovao despot Đorđe Branković (u monaštvu nazvan sveti Maksim) sa
svojom majkom Angelinom, uz pomoć vlaškog vojvode Jovana Njagoja, između 1509.
i 1516. Neki istraživači smatraju da se na tom mestu nalazilo svetilište stare
slovenske vere.
 |
| Sremski Karlovci |
Posle obilaska manastira nastavili smo vožnju do Sremskih Karlovaca,
prelepog malog usnulog baroknog gradića. Grad je poznat kao sedište srpske
kulture, prosvete i po izuzetnom vinu. Dva veka je grad bio sedište srpskih
mitropolita i patrijarha. Na neki način ovde je zapaljena buktinja obrazovanja
koja i danas gori - najstarija gimnazija u Srbiji, Karlovačka gimnazija, koju
je pohađao i Branko Radičević.
U doba Rimskog carstva na mestu današnjih Karlovaca se nalazilo
malo utvrđenje. Grad se prvi put pominje 1308. kao tvrđava pod imenom Karom,
podignuta na rimskim temeljima. Karom je 1521. utvrđenje i naselje u Mađarskoj
kraljevini, pod vlašću plemićkih porodica Batori i Morović.
Otomanski vojskovođa Bali-beg je zauzeo ovo mesto 1521. Ono će pod
turskom vlašću ostati narednih 170 godina. Slovensko ime, Karlovci, prvi put se
pominje 1532—1533, u rukopisnom Otačniku manastira Krušedola.
Za vreme otomanske vlasti mesto je bilo naseljeno Srbima i malim
brojem Turaka. Godine 1545, Karlovci su imali 547 hrišćanskih stanovnika
(Srba). U gradu su postojale 3 pravoslavne crkve i jedan manastir.
Pod turskom vlašću, Karlovci su postojali do 1688, do Velikog
Bečkog rata (1683—1699), kada su Turci u povlačenju prema Beogradu spalili i
uništili ovo mesto.
Posle 1699. godine Karlovci postaju značajno trgovačko naselje, jer
se preko ovog mesta usmeravaju trgovački putevi prema Turskoj. Blizina Dunava
svakako je doprinosila još većem intenziviranju trgovine.
Od 16. veka Karlovci su postali jedno od crkvenih središta srpskog
naroda. Posle Prve seobe Srba 1690. Karlovci postaju jedan od kandidata za novo
središte srpskih arhijereja. Tek posle Trećeg crkvenog privilegovanog izbornog
sabora, 1713. godine, odlučeno je da se novo središte mitropolita iz manastira
Krušedola premesti u Karlovce.
Karlovci su bili sedište eparhije.
U Sremskim Karlovcima se još nalazi Stefaneum – danas Institut
srpskog naroda i dijaspore, Pravoslavna bogoslovija Arsenije Sremac, Crkveno
narodni fondovi, zgrada Patrijaršije, Saborna crkva Svetog Nikole,
Rimokatolička crkva Svetog Trojstva, česma Četiri lava, Karlovačka gimnazija,
Gradska kuća, Dvorska bašta, Stražilvo i još mnogo lepih i značajnih građevina
i ustanova...
Nakon malog predaha u poznatom restoranu Bermet u kome smo se zasladili i osvežili, obišli smo najpoznatije građevine u centru Sremskih Karlovaca i otišli u
posetu jednoj od najboljih vinarija, Vinariju Bajlo. Ljubazni
domaćin nas je uveo u svoj podrum koji se nalazi nekih 50 metara ispod brda i u
kome je vlaga i temperatura konstantna, čak i po najtoplijem danu. Ispričao
nam je istorijat svoje porodice i upriličio nam degustaciju čuvenog bermeta, vina
koje je posluživano na dvorovima Evrope, a pravi se samo ovde.
Bermet se pravi po
tajnoj recepturi i u stvaranju njegovog karakterističnog ukusa i mirisa,
učestvuje preko 30 različitih začina i biljaka.
Karlovački vinari nameravaju da zaštite bermet kao piće
sa geografskim poreklom i na taj način sačuvaju pravo na recepturu svojih
predaka.
Kao i svakom putovanju i ovom je brzo došao kraj, ali ja imam utisak da je ovo samo početak, jer na Fruškoj gori postoji još 14
manastira koji kriju svoju priču i zovu nas da ih posetimo što pre! :)
Zahvaljujemo se sponzoru putovanja, turističkoj agenciji „Putokaz021“ zato što je ovo putovanje učinila nezaboravnim!
Sva prava na tekst i fotografije zadržana. Zabranjeno bilo kakvo preuzimanje!
0 komentara:
Постави коментар